Zegarek odpoczywający pod palmami

Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Artykuł został napisany o tym, jak właściwie dbać o nasze zegarki oraz jak mądrze z nich korzystać. Postaramy się odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania i omówić kluczowe kwestie związane z tym tematem.

Poniżej przedstawiamy zestaw najważniejszych wskazówek dotyczących pielęgnacji naszych zegarków. Niezależnie od tego, czy posiadamy Lorusa za 2 stówy czy Patka Fhilippe za dziesiątki tysięcy euro, istnieją pewne zasady, których przestrzeganie pozwoli nam cieszyć się nimi przez wiele lat. Nawet pomimo wszelkich starań producentów i zastosowanych zabezpieczeń, brak wiedzy na temat właściwego użytkowania oraz praktyk związanych z zegarami może prowadzić do problemów z zachowaniem odpowiedniej kondycji naszych czasomierzy. Przejdźmy zatem do szczegółów.

Dbanie o zegarki, choć może wydawać się prostym zadaniem, w rzeczywistości jest dosyć złożone. Możemy podzielić to na trzy obszary, aby lepiej zrozumieć całą sytuację:

  1. Obszar Estetyczny: W tym obszarze skupiamy się na czyszczeniu i pielęgnacji zewnętrznych komponentów zegarka.
  2. Obszar Mechaniczny: To obszar, który wymaga szczególnej uwagi w zakresie kondycji uszczelek oraz zachowania wodoszczelności, aby chronić mechanizm zegarka.
  3. Obszar Serwisowy: Tutaj nie ma tajemnic. Dbanie o odpowiednią kondycję zegarka oznacza regularne przeprowadzanie serwisu, co zapewnia naszym czasomierzom odpowiednie warunki do prawidłowej pracy.

Te trzy obszary obrazowo przedstawiają, na czym ogólnie polega pielęgnacja zegarków. W kolejnych akapitach opiszę, co jako świadomi posiadacze zegarków możecie zrobić, aby skutecznie chronić wasze czasomierze przed wszelkimi uszkodzeniami i utrzymać je w doskonałej kondycji przez wiele lat.

1. Noś zegarek prawidłowo

Rozpoczynamy od kwestii, która często sprawia trudność początkującym, a mianowicie sposobu noszenia zegarka, aby minimalizować ryzyko uszkodzeń. To zaskakująco prosta sprawa i sprowadza się do trzech elementów: na której ręce nosić zegarek, po której stronie oraz jak ciasno zapiąć pasek lub bransoletę na nadgarstku.

Pierwsza kwestia to na której ręce nosić zegarek. Odpowiedź brzmi: na ręce niebędącej Twoją dominującą. Noszenie zegarka na nadgarstku, którego używasz do większości codziennych czynności, nie tylko jest niewygodne i ogranicza ruchy, ale przede wszystkim naraża zegarek na uszkodzenie. Dlatego, z perspektywy dbania o zegarki, zamiast kierować się przyzwyczajeniami czy wygodą, sugeruję zakładać zegarek na rękę niebędącą Twoją dominującą. To podejście znacząco zredukuje ryzyko przypadkowych uszkodzeń zegarka.

Kolejnym zagadnieniem jest sposób mocowania zegarka. Wielu ludzi preferuje noszenie zegarka na wewnętrznej stronie nadgarstka, aby chronić szkiełko przed ewentualnymi stłuczeniami podczas energicznych gestów. Jednak wybór zależy od osobistych preferencji i tego, który sposób bardziej minimalizuje ryzyko uszkodzeń. Sportowcy, policjanci i żołnierze często wybierają wewnętrzną stronę nadgarstka, podczas gdy pracownicy biurowi, spędzający wiele czasu przy komputerze, zazwyczaj wybierają mocowanie na zewnętrznej stronie. Wybór ten zależy od naszego stylu życia i sposobu korzystania z zegarka, byleby nie brać przykładu z Leonardo i jednak nosić go na nadgarstku. 😉

Leonardo Di Caprio noszący zegarek na dłoni
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Pozostaje jeszcze kwestia tego, jak ciasno lub luźno zapiąć zegarek na nadgarstku. W tym przypadku nie ma potrzeby komplikować – wystarczy znaleźć złoty środek. Jeśli zegarek obraca się swobodnie lub porusza w górę i w dół po przedramieniu, to oznacza, że jest źle założony. Warto unikać zbyt luźnego mocowania, które może spowodować utratę kontroli nad zegarkiem, ale także nie można zaciskać go zbyt mocno, aby uniknąć problemów z dopływem krwi do kończyn. Nadmiernie ciasno zapięty pasek zacznie reagować ze skórą i wsiąkać pot, jednocześnie się niszcząc. W ten sposób można również wyłamać teleskopy, bo podczas wykonywania jakichkolwiek ruchów nadgarstka, siły działające na teleskopy będą tak duże, że je po prostu zerwą i przy odrobinie szczęścia zegarek nie wyląduje na betonie.

W dbaniu o zegarki kluczowe jest rozsądne podejście zarówno do strony nadgarstka, na którego go zakładamy, jak i do stopnia zapięcia paska lub bransolety.

2. Uważaj na upadki

Zegarek po uderzeniu o beton
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Scenariusz z zerwanymi teleskopami w roli głównej, o którym pisałem wcześniej, może stać się rzeczywistością szybciej, niż nam się wydaje. Niestety, nie tylko teleskopy mogą stać się winowajcami, ponieważ upadek zegarka na twardą powierzchnię może zdarzyć się w każdej chwili. Wystarczy nerwowy poranek, pośpiech do pracy lub chwila nieuwagi, a nasz ulubiony zegarek może wylądować na kafelkach. W takich sytuacjach, kierując się zdrowym rozsądkiem i zgodnie z opinią wielu zegarmistrzów, warto postępować ostrożnie. Nawet jeśli na pierwszy rzut oka zegarek wydaje się być nienaruszony, należy przyjąć, że mógł ulec uszkodzeniu. Podczas upadku mogło dojść do różnych rzeczy, które zwykle są trudne do zauważenia wizualnie, szczególnie bez odpowiedniej wiedzy.

Na przykład, koronka mogła ulec uszkodzeniu, uszczelki mogły zostać naruszone, co z kolei mogłoby wpłynąć na wodoszczelność zegarka. Istnieje wiele scenariuszy, ale ważne jest, aby pamiętać, że jakikolwiek upadek, nawet jeśli wydaje się niewinny, może prowadzić do późniejszych problemów z zegarkiem. Dlatego, jeśli zależy nam na długotrwałym utrzymaniu kondycji naszego czasomierza, warto skonsultować taki przypadek z zegarmistrzem lub zwrócić się do społeczności miłośników zegarków, którzy mogą udzielić cennych wskazówek. Jednak pamiętajmy, że to tylko pierwsza pomoc.

Mówiąc o uszkodzeniach, nie ograniczamy się jedynie do zadrapanej koperty, ponieważ często również szkło może ulec uszkodzeniu. Pół biedy, jeśli to szkiełko pleksi lub szkiełko mineralne. Jednak, co zrobić, gdy uszkodzone jest szkiełko szafirowe? Szkiełko szafirowe jest znane z wyjątkowej twardości i odporności na zarysowania, ale niestety jest też kruche. W przypadku stłuczenia, szkło szafirowe rozpada się na drobne kawałki. Kiedy zapytamy zegarmistrza, co zrobić w takim przypadku, odpowiedź prawdopodobnie będzie taka, że zegarek będzie wymagał pełnego serwisu. Ale dlaczego tak?

Nie wystarczy tylko wymienić szkła, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo, a czasem nawet pewność, że drobinki szkła dostaną się do wnętrza mechanizmu zegarka i mogą go trwale uszkodzić. W takim przypadku pierwszym krokiem, który musimy podjąć po stłuczeniu szkła szafirowego, jest natychmiastowe zatrzymanie zegarka. W większości mechanizmów wystarczy wysunąć koronkę, tak jak do ustawiania godziny, aby zegarek przestał działać. W ten sposób nie tylko unikniemy uszkodzenia mechanizmu, ale także zabezpieczymy tarcze przed dodatkowymi zadrapaniami, wynikającymi z przemieszczania się drobinek szkła po jej powierzchni.

3. Używaj zegarek zgodnie z jego przeznaczeniem

Zegarek leżący na poduszce pod palmami z drinkiem
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Jeśli zależy wam na utrzymaniu w dobrej kondycji waszych zegarków, to niezaprzeczalnie musicie pamiętać o używaniu ich zgodnie z przeznaczeniem i specyfikacją. Ten punkt, choć wydaje się oczywisty, jest naprawdę ważny, szczególnie dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę ze światem zegarków. Nie będziemy roztrząsać tego tematu w nieskończoność, ale jedno jest pewne: nie każdy zegarek nadaje się do każdej sytuacji, ani nie jest w stanie wytrzymać wszystkiego. Dlatego, jeśli zależy wam na zachowaniu doskonałego stanu swojego ulubionego zegarka, rozsądne jest unikanie noszenia go w okolicznościach, które mogą mu zaszkodzić. Na przykład, nie warto założyć zegarka do garnituru na rower, podczas gry w tenisa lub w pracy przy rozbiórce ścian za pomocą młota pneumatycznego.

Wibracje i uderzenia są szczególnie niebezpieczne dla zegarków mechanicznych, pomimo zastosowanych rozwiązań antywstrząsowych, takich jak Incabloc czy Etachoc, nie są one niezniszczalne. Dlatego, jeśli planujecie wyprawę górską lub udział w ekstremalnym biegu takim jak Runmageddon, warto zostawić swój cenny zegarek w domu i zainwestować w tzw. „Beater” – zegarek, którego nie będzie wam szkoda, jeśli coś mu się stanie. Na rynku jest wiele opcji, ale jednym z bezpiecznych wyborów są tanie, kwarcowe zegarki, na przykład Casio F91-W, który jest doskonałym przykładem zegarka reprezentującego tę kategorię. Innym rozsądnym wyborem są również sprawdzone, wytrzymałe i niedrogie modele z serii G-Shock. Ostateczna decyzja zależy od was, ale pamiętajcie, że dostosowanie zegarka do sytuacji dotyczy nie tylko stroju, ale także okoliczności, w jakich będziecie go używać. Chcąc zachować swój codzienny zegarek w doskonałym stanie, w trudniejszych sytuacjach warto postawić na Beatera. To proste i logiczne podejście.

4. Uważaj na wilgoć i gwałtowne zmiany temperatur

Mokry zegarek serfujący na fali
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Teraz przekazujemy praktyczną radę, która ma ogromne znaczenie dla utrzymania zegarków w jak najlepszej kondycji. Oprócz dbałości o unikanie przypadkowych uszkodzeń, warunki, w jakich używamy i przechowujemy zegarki, mają znaczący wpływ na ich trwałość. Dwa najważniejsze parametry do rozważenia to temperatura i wilgotność.

Jeśli chodzi o przechowywanie zegarków, unikajmy miejsc o wysokiej wilgotności powietrza i starajmy się trzymać zegarki z dala od źródeł ciepła, aby nie narażać ich na skrajnie wysokie temperatury. Warto także inwestować w dedykowane pudełka lub etui na zegarki, aby zapewnić im odpowiednie miejsce do przechowywania. Unikajmy sytuacji, w której nasze zegarki leżą na biurku lub innych powierzchniach, ponieważ łatwo jest je strącić, co może prowadzić do poważnych uszkodzeń.

LIFE HACK

Jednym z praktycznych sposobów na radzenie sobie z wilgocią jest wykorzystanie pochłaniaczy wilgoci, które często znajdują się w butach, elektronice i innych codziennych przedmiotach. Umieszczenie takich woreczków z żelowymi kulkami w pudełku lub etui, w którym przechowujemy zegarki, z pewnością ochroni czasomierze przed nadmiarem wilgoci.

—————–

Zegarki są również wrażliwe na gwałtowne zmiany temperatury, dlatego zdecydowanie odradzamy zabieranie ich do miejsc o bardzo niskich lub bardzo wysokich temperaturach, takich jak sauna, termalne kąpiele czy nawet pod prysznic. Woda pod dużym ciśnieniem może wpłynąć negatywnie na szczelność zegarka. Działa to również w przypadku zbyt wysokich temperatur, które mogą rozszczelnić zegarki i ujawnić niewidoczne wcześniej ubytki, np. w uszczelkach. Nieszczelna uszczelka stanowi idealną drogę dostępu dla wody do wnętrza koperty, co może zakończyć się katastrofą. Jeśli nie chcesz ryzykować, radzimy nie nosić zegarka pod prysznicem. 🙂

Warto regularnie sprawdzać stan uszczelek i szczelność swoich zegarków, szczególnie jeśli używamy ich w trudniejszych warunkach. To prosta procedura, która pomoże w zachowaniu zegarków w doskonałym stanie.

5. Dokręcaj mechanizm koronką

Dokręcanie koronki w zegarku
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Temat ręcznego nakręcania mechanizmów zegarków może być zagadnieniem nieco tajemniczym dla wielu miłośników zegarków. Jak jednak dokładnie dbać o mechanizmy, które można nakręcać koronką, dostarczając im energii potrzebnej do pracy? W przypadku zegarków mechanicznych z naciągiem manualnym, wystarczy po prostu nakręcić zegarek, obracając koronką do momentu, w którym poczujemy opór. Ważne jest, aby wyczuć ten moment i przerwać nakręcanie. Musimy nauczyć się swojego zegarka, poznać czułość jego sprężyny, aby wiedzieć, kiedy zegarek jest odpowiednio nakręcony. Nie wolno naciągać sprężyny zegarka na siłę, ponieważ nieumiejętne nakręcanie może spowodować uszkodzenie mechanizmu lub zerwanie koronki lub wałka.

W przypadku zegarków automatycznych sprawa wygląda nieco inaczej, ponieważ większość współczesnych mechanizmów automatycznych pozwala na ręczne nakręcanie koronką. Jednak nie oznacza to, że można nakręcać je w nieskończoność. Istnieje pewna zasada dotycząca ręcznego nakręcania automatów, która wydaje się być najbardziej rozsądnym podejściem. Mechanizmy automatyczne różnią się od manualnych, ponieważ mają specjalny mechanizm, który pozwala im nakręcać się automatycznie podczas ruchu nadgarstka. Ingerencja w ten proces, nawet jeśli jest to teoretycznie możliwe, może spowodować, że koła przykładni poruszone koronką będą obracać się z nadmierną prędkością, do której nie są przystosowane. To oznacza, że energia dostarczona mechanizmowi nie idzie do bębna sprężyny, lecz jest rozpraszana na przekładniach, co prowadzi do zbędnego tarcia i przyspieszonego zużycia mechanizmu.

Dlatego jeśli używasz zegarka automatycznego i nie chcesz machać nim, aby uruchomić go po okresie bezczynności, to wykonanie kilku obrotów koronką, aby uruchomić go, jest wystarczające. Nakręcanie, o którym tu mówimy, jest w pełni akceptowalne. Osiem lub dziesięć obrotów koronką przed założeniem zegarka nie zaszkodzi mechanizmowi. Unikaj jednak nakręcania go do oporu, tak jak to robiłbyś w przypadku zegarka z naciągiem manualnym, i pozwól mechanizmowi działać w sposób, który został dla niego zaprojektowany.

6. Ustaw czas i datę w sposób bezpieczny dla mechanizmu

Nie można pominąć tematu ustawiania daty, zwłaszcza w przypadku zegarków automatycznych. W sytuacji, gdy posiadasz zegarek automatyczny, który zatrzymał się po kilku dniach nieaktywności, wraz z datownikiem, oto jak można go ponownie uruchomić.

Najbezpieczniejszą i zalecaną metodą, zarówno przeze mnie, jak i przez zegarmistrzów, jest następujący proces ustawiania aktualnego czasu i daty:

  1. Najpierw dokręć zegarek, jak opisano wcześniej, przekręć koronkę, aby dostarczyć energii mechanizmowi.
  2. Przejdź do trybu ustawiania godziny.
  3. Następnie przesuwaj wskazówki do przodu (tak aby wskazówki minęły godzinę 12). Jeśli data w okienku się zmieni, mamy północ. Jeśli pozostanie bez zmian, mamy południe.
  4. Ustaw okolice godziny szóstej rano.
  5. Teraz możesz zmienić datę na właściwą, pamiętając, że jesteś w okolicach godziny szóstej rano.
  6. Na koniec ustaw aktualną godzinę.

Należy zwrócić uwagę na ważny aspekt: unikaj używania mechanizmu szybkiej zmiany daty pomiędzy godziną 22 a 2 w nocy. W tym okresie mechanizm może być nadmiernie obciążony i podatny na uszkodzenia. Dlatego zapamiętaj prostą zasadę – o godzinie 6 rano: ustaw datę, a następnie godzinę. To zapewni bezpieczne i prawidłowe działanie mechanizmu w zegarku.

7. Unikaj rotomatów

Rotomat, czyli urządzenie służące do podtrzymania w pełni nakręconej sprężyny w zegarkach z mechanizmem automatycznym, nie jest absolutnie niezbędne w kolekcji zegarków. W rzeczywistości ani Ty, ani twoje zegarki nie muszą go mieć.

Rotomat zapewnia wygodę, pozwalając na utrzymanie zegarka w gotowości, gdy nie jest noszony na nadgarstku. Jednak ma swoje wady. Mechanizmy zegarków mają swoje odchyłki dobowe, więc nawet po kilku dniach w rotomacie może okazać się, że zegarek nie wskazuje dokładnie czasu i wymaga ponownego ustawienia. Co ważne, stałe podtrzymywanie pełnej mocy w sprężynie obciąża komponenty mechanizmu, co przyspiesza ich zużycie, co jest jednym z powodów, dla których wiele osób nie używa rotomatów.

Jeśli nie chcesz korzystać z rotomatu, istnieją inne sposoby, aby zadbać o swoje zegarki automatyczne. Możesz po prostu przechowywać zegarki, które nie są noszone przez kilka dni, w pudełkach i pozwolić im rozładować się. Kiedy będziesz chciał je znów nosić, wystarczy ręcznie nakręcić je kilkanaście razy koronką, aby przywrócić energię sprężynie. To jest szybkie i łatwe, a nie obciąża mechanizmu tak jak rotomat.

Rezygnacja z rotomatu może pomóc w zminimalizowaniu zużycia mechanizmu i wydłużyć czas między serwisami. Ciesz się swoimi zegarkami i kontroluj ich działanie samodzielnie, zamiast pozostawiać to urządzeniu.

8. Nie używaj chronografu pod wodą

Zegarek z chronografem pod wodą
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Używanie przycisków chronografu pod wodą jest ryzykowne i może prowadzić do przenikania wody do wnętrza zegarka, co jest szkodliwe dla jego mechanizmu. Jeśli wasz zegarek jest mokry, nie wciskajcie przycisków chronografu ani nie wysuwajcie koronki. Wodoszczelność zegarka jest zapewniana przede wszystkim przez uszczelki w koronce i przyciskach, dlatego ważne jest, aby zawsze zakręcać koronkę i unikać naciskania przycisków, gdy zegarek jest mokry.

Dla pomiaru czasu pod wodą lub w innych sytuacjach, w których konieczne jest używanie chronografu w trudnych warunkach, warto zainwestować w zegarek zaprojektowany specjalnie do tego celu, taki jak zegarek nurkowy (Diver). Zegarki nurkowe mają zwykle lepszą wodoszczelność oraz przyciski chronografu i koronki, które można obsługiwać pod wodą.

Jeśli nie masz zegarka nurkowego i nie jesteś pewien, jakie warunki wodoszczelności oferuje twój zegarek, zawsze lepiej być ostrożnym i unikać używania przycisków pod wodą. Dbać o wodoszczelność i chronić swój zegarek przed kontaktami z wodą to kluczowe aspekty utrzymania go w dobrej kondycji.

9. Chroń zegarek przed polem magnetycznym

Mocno namagnesowany zegarek
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Magnetyzm może być problemem dla zegarków, szczególnie dla tych z mechanicznymi mechanizmami. Działanie pól magnetycznych może zakłócić prawidłowy bieg czasu w zegarku, co objawia się gwałtownym przyspieszeniem lub spowolnieniem zegara.

Unikanie miejsc o silnym polu magnetycznym, takich jak głośniki, telewizory kineskopowe, komputery, czy nawet magnesy na lodówce, jest dobrym sposobem na ochronę swojego zegarka przed magnetyzowaniem.

Jeśli zegarek zostanie namagnesowany, nie jest to jednak powód do paniki. Zegarmistrz może pomóc w demagnetyzacji zegarka, co zazwyczaj jest szybką i prostą procedurą. Warto również zainwestować w demagnetyzer, który można używać w domu, aby usunąć namagnesowanie zegarka. To prosta i skuteczna metoda dbania o zegarki.

10. Regularnie serwisuj zegarek

Zegarek na stole naprawczym u zegarmistrza
Jak dbać o zegarek kwarcowy, mechaniczny i automatyczny? 10 porad

Serwisowanie zegarków jest kluczowym elementem dbania o nie i utrzymanie ich w dobrej kondycji. Zegarki, zwłaszcza mechaniczne, zawierają wiele delikatnych komponentów, które zużywają się z czasem. Regularna konserwacja i serwisowanie pomagają utrzymać zegarki w idealnym stanie i zapobiegać poważniejszym uszkodzeniom.

Chociaż istnieją pewne czynności konserwacyjne, które można wykonać samodzielnie, takie jak dbanie o czystość koperty i paska, to naprawy mechaniczne i serwisowanie mechanicznych mechanizmów zegarków powinny być powierzone profesjonalnym zegarmistrzom. Próby naprawy zegarka na własną rękę mogą zakończyć się uszkodzeniem mechanizmu lub innych elementów zegarka.

Warto przestrzegać zaleceń zegarmistrzów dotyczących regularnego serwisowania zegarków, ponieważ jest to inwestycja w ich trwałość i długotrwałe użytkowanie. Często zegarmistrzowie w trakcie serwisu mogą także wykryć i naprawić drobne problemy, zanim staną się poważniejsze i droższe w naprawie.


Źródło:

Krzysztof Humeniuk, JAK DBAĆ O ZEGAREK? 10 PORAD | TikTalk odc. 138, TikTalk 10.04.2020,
https://www.youtube.com/watch?v=JhdfypvoQLc, dostęp: 19.10.2023